Η ομορφιά του εγκεφάλου

Εκπληκτικές εικόνες αποκαλύπτουν τον υπέροχο και μυστηριώδη κόσμο που έχουμε μέσα στο κεφάλι μας.

Μπορεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος, με την μεγάλη ικανότητα που διαθέτει για επίλυση προβλημάτων, να κατανοήσει τον εαυτό του; Τίποτα στο γνωστό σύμπαν (με την εξαίρεση του ίδιου του σύμπαντος) δεν είναι πιο περίπλοκο. Ο εγκέφαλος περιέχει περίπου 100 δισεκατομμύρια νευρώνες, καθένας από τους οποίους επικοινωνεί με χιλιάδες άλλους νευρώνες.

Εδώ και 125 χρόνια, οι επιστήμονες προσπαθούν να δουν πιο παραστατικά τον εγκέφαλο, κάτι που το έχουν καταφέρει σε σημαντικό βαθμό τα τελευταία χρόνια. Οι παρακάτω εικόνες είναι από το βιβλίο “Portrait of the Mind: Visualizing the Brain from Antiquity to the 21st Century” του νευροεπιστήμονα Carl Schoonover (πανεπιστήμιο του Columbia) .

Ο ιππόκαμπος είναι το μέρος όπου αποθηκεύονται οι μνήμες.

________

Μια από τις νεότερες εφαρμογές της μαγνητικής τομογραφίας αποκαλύπτει τη ροή του νερού μέσα στους νευρώνες, καθώς και ότι οι νευρικές συνάψεις μπορεί να είναι και μεταξύ απομακρυσμένων τμημάτων.

_____

Σε αυτό το πρώτο γνωστό διάγραμμα της νευροεπιστήμης, από τον Ibn Al-Haytham (γύρω στο 1027), απεικονίζονται τα μάτια και τα οπτικά νεύρα.

________

Η μορφή που παίρνει ένας νευρώνας καθορίζεται από τη λειτουργία του. Έτσι καθορίζεται και ο τρόπος που είναι οργανωμένη η κάθε ομάδα νευρώνων. Η εικόνα δείχνει τον εγκέφαλο ποντικιού.

________

Πυκνό δίκτυο αιμοφόρων αγγείων τροφοδοτεί με ‘καύσιμα’ τον εγκέφαλο

________

Δεν είναι αφηρημένη τέχνη, αλλά αναπαράσταση της νευρωνικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο ενός πιθήκου. Αυτό το τμήμα του εγκεφάλου, που ονομάζεται οπτικός φλοιός, είναι ένα από τα πρώτα μέρη του εγκεφάλου που λαμβάνει πληροφορίες από τα μάτια.

______

Όταν ο εγκέφαλος λειτουργεί καλά, τα διαφορετικά μέρη συνδέονται μεταξύ τους με μακριές ίνες που ονομάζονται νευρίτες . Αλλά όταν ο εγκέφαλος υποστεί ζημιά (όπως και σε αυτή την εικόνα ενός ασθενή που υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο στο μέρος του εγκεφάλου που ονομάζεται θάλαμος), οι συνδέσεις καταρρέουν.

________

Οι νευρώνες επικοινωνούν μεταξύ τους με την απελευθέρωση χημικών ουσιών, όπως η ντοπαμίνη, από θήκες που ονομάζεται κύστεις. Η εξωτερική επίστρωση των φυσαλίδων, που βλέπουμε εδώ σε ένα κελί ινοβλαστών, τελικά σκάνε από την μέσα πλευρά του κυττάρου και απελευθερώνουν το χημικό τους μήνυμα για να ανιχνευθεί από τα κύτταρα που γειτνιάζουν.

________

Οι νευρώνες περιβάλλονται από πρωτεϊνες. Κοιτώντας με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, οι πρωτεϊνικές ίνες μοιάζουν με πλεγμένα σχοινιά.

_______

Ο ιππόκαμπος είναι η αποθήκη της μνήμης. Αν υποστεί ζημιά, μπορούμε να θυμηθούμε γεγονότα που συνέβησαν πολύ πριν από τον τραυματισμό, αλλά δεν θα είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε νέες μνήμες.

________

Η παρεγκεφαλίδα – η μπερδεμένη λοβός ιστού στο πίσω και κάτω μέρος του εγκεφάλου- είναι υπεύθυνη για την ικανότητά μας να χορεύουμε ή να κάνουμε ποδήλατο. Συντονίζει όλα σχετικά με την κίνηση. Σε αυτό το χρωματισμένο κομμάτι του ιστού της παρεγκεφαλίδας, τα κύτταρα υποστήριξης ονομάζονται glia και είναι μπλε, και τα κύτταρα που είναι σε πράσινο χρώμα ονομάζονται νευρώνες Purkinje . Οι νευρώνες Purkinje είναι από τους μεγαλύτερους νευρώνες στον εγκέφαλο.

_______

Πριν από μερικά χρόνια, οι νευροεπιστήμονες βρήκαν τον τρόπο να πάρουν δύο φθορίζουσες πρωτεΐνες χρώματος πράσινου και κόκκινου και τις μετέτρεψαν τους σε ‘ουράνιο τόξο’ διαφορετικών χρωμάτων που ενσωματώθηκε σε μεμονωμένους νευρώνες.

_____