Η παρακάτω συνέντευξη δεν είναι αυθεντική αλλά προσπαθεί να προσωπογραφήσει τον Άλμπερτ Αϊνστάιν.Όλες οι απαντήσεις είναι στο σύνολο τους απόψεις και θέσεις του ιδίου και διαμορφώθηκαν από τον συντάκτη, για να συνδυαστούν εν αρμονία, ώστε να δίνεται η εντύπωση μιας συνέντευξης με συνεχή ροή. Ο συντάκτης δεν συμφωνεί απαραίτητα με θέσεις και συμπεράσματα τα οποία προκύπτουν από την αυτήν την εικονική συνέντευξη.
Ο Albert Einstein που από πολλούς θεωρείται ως ο μεγαλύτερος φυσικός του 20ου Αιώνα γεννήθηκε στην Ούλμ της Γερμανίας στις 14 Μαρτίου 1879. Είναι θεμελιωτής της θεωρίας της σχετικότητας. Εξήγησε το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο για το όποιο του απονεμήθηκε το Νόμπελ φυσικής το 1921. Συνέβαλε στην γέννηση της κβαντικής φυσικής. Το 1952 του προτάθηκε η προεδρία του νεοσύστατου Ισραήλ την οποία αρνήθηκε. Υπήρξε κοινωνικός ακτιβιστής και εναντιώθηκε στην εξάπλωση των πυρηνικών όπλων. Πέθανε στις 18 Απρίλιου του 1955 στον Princeton του New Jersey των ΗΠΑ.
Εμείς κάναμε ένα ταξίδι στο παρελθόν γύρω στα 1950 για να του πάρουμε την παρούσα συνέντευξη, επιβεβαιώνοντας την πρόβλεψη που και ο ίδιος είχε κάνει: Ότι κάποια στιγμή τα ταξίδια πίσω στο χρόνο θα είναι εφικτά…
Χ. Τ.: Αγαπητέ Albert, αισθάνομαι πολύ τυχερός που μετά από ένα πολύ κουραστικό ταξίδι πίσω στο χρόνο ανταμείβομαι με τη δυνατότητα που μου δίνεται να μιλήσουμε.
Albert Einstein: Είμαι πολύ χαρούμενος για την επιβεβαίωση της πρόβλεψης μου αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο χρόνος δεν υπάρχει, είναι ανθρωπινή ανακάλυψη και εξυπηρετεί ανθρώπινες ανάγκες.
Απ’ το σύνολο του επιστημονικού κόσμου θεωρείστε μια ιδιοφυΐα…οι ιδιαίτερες ικανότητες σας ήταν εμφανείς στους γύρω σας από την παιδική σας ηλικία?
Κάποτε ένας καθηγητής έγραψε στην έκθεση μαθητικής επίδοσης για έναν από τους μαθητές του: «Η επίδοση του στα μαθηματικά είναι πολύ χαμηλή. Μένει πάντοτε πίσω από τους άλλους. Δεν είναι ικανός να συλλάβει τις στοιχειώδεις μαθηματικές αρχές και δεν προβλέπεται να διακριθεί σε οτιδήποτε αξιόλογο» .Ο Μαθητής αυτός ήμουν εγώ.
Ένας άλλος δάσκαλος μου είχε πει: «έχει μεν ενδιαφέρον και θέληση αλλά του λείπει το μυαλό.»
Οι καθηγητές μου με συμβούλευαν να αφήσω την επιστημονική μου καριέρα.
Ο προϊστάμενος μου με απέλυσε από τη θέση του βοηθητικού δάσκαλου λόγου ανεπαρκείας.
Θέλετε να μου πείτε ότι δεν είστε ιδιοφυΐα?
Δεν είναι ότι είμαι και τόσο έξυπνος. Είναι που μένω με τα προβλήματα περισσότερο χρόνο.
Θα διαφωνήσω. Έχετε κατοχυρωθεί ως μια αυθεντία στο χώρο της φυσικής…
Η μοίρα για να με τιμωρήσει για την περιφρόνηση μου στις αυθεντίες έκανε και εμένα μια αυθεντία. Αλλά ξέρετε κάτι…τα πάντα είναι σχετικά. Πάντοτε έλεγα ότι αν οι θεωρίες μου αποδειχθούν πετυχημένες ,οι Γερμανοί θα με πουν Γερμανό και οι Γάλλοι Πολίτη του κόσμου. Αν όμως οι θεωρίες μου αποδειχθούν λάθος ,τότε οι Γάλλοι θα με πουν Γερμανό και οι Γερμανοί Εβραίο.
Ποια θεωρείτε ότι είναι η διαφορά μεταξύ ιδιοφυΐας και ηλιθιότητας?
Η μονή διαφορά μεταξύ ιδιοφυΐας και ηλιθιότητας είναι ότι η πρώτη έχει και τα όρια της. Κατά τη γνώμη μου, δύο πράγματα στη φύση είναι άπειρα: το σύμπαν και η ανθρώπινη ηλιθιότητα. Αλλά ως προς το πρώτο διατηρώ κάποιες αμφιβολίες…
Θα μπορούσατε με ένα απλό παράδειγμα να μας εξηγήσετε τι είναι η σχετικότητα…?
Ακουστέ…Όταν φλερτάρεις με ένα ωραίο κορίτσι η μια ώρα μοιάζει με δευτερόλεπτο, αν όμως κάθεσαι σε αναμμένο κάρβουνο το ένα δευτερόλεπτο μοιάζει με μια ώρα! Αυτό είναι η σχετικότητα.
Τα μαθηματικά είναι η μητέρα των θετικών επιστήμων?
Τα καθαρά μαθηματικά είναι η ποίηση των λογικών ιδεών. Όσο οι νομοί των μαθηματικών ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα δεν είναι σαφείς. Και όσο είναι σαφείς δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Αν δεν γίνομαι αδιάκριτος…πιστεύετε στο Θεό?
Πείτε μου πρώτα τι ακριβώς εννοείται με τη λέξη Θεός και θα σας πω αν πιστεύω. Ας πούμε έχει διαφορά η προσέγγιση…Η θρησκεία των απλών ανθρώπων είναι διαφορετική από των επιστημόνων. Για τους απλούς ανθρώπους, ο Θεός είναι ένα Όν που ελπίζουν να επωφεληθούν από την καλοσύνη του και που φοβούνται την τιμωρία του. Το θρησκευτικό όμως συναίσθημα των επιστημόνων παίρνει τη μορφή ενός παράφορου θαυμασμού του φυσικού νόμου που αποκαλύπτει μια ανώτερη διάνοια.
Μπορείτε λοιπόν να μου δώσετε τα βασικά χαρακτηριστικά του Θεού στον οποίο πιστεύετε?
Πιστεύω σε ένα Θεό πολυμήχανο αλλά όχι κακεντρεχή. Πιστεύω στον θεό του Σπινόζα, που αποκαλύπτει τον εαυτό του στη σοφή αρμονία του κόσμου και όχι σ` έναν θεό που ασχολείται με τις τύχες και τις πράξεις των ανθρώπων. Δεν μπορώ να πιστέψω πως ο θεός παίζει ζάρια με το Σύμπαν.
Πολλοί θεωρούν ότι η θρησκεία διαμορφώνει την ηθική της ανθρώπινης συνύπαρξης…
Δεν υπάρχει τίποτα το θεϊκό στην ηθική. Είναι μια καθαρά ανθρώπινη υπόθεση. Η επιστήμη κατηγορήθηκε για κατώτερη ηθικότητα, αλλά αυτή η κατηγορία είναι άδικη. Η ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου μπορεί να βασίζεται αποτελεσματικά στην συμπάθεια, στην ανατροφή και στους κοινωνικούς δεσμούς, δεν είναι απαραίτητη η θρησκευτική βάση.
Θα ήταν σίγουρα πολύ μικρόχαρος ο άνθρωπος που θα περιοριζόταν από το φόβο και την τιμωρία ή την ελπίδα της μετά θάνατον ανταμοιβής.
Η επιστήμη και η θρησκεία είναι δυο πράγματα αλληλοσυμπληρούμενα ή αλληλοσυγκρουόμενα?
Η επιστήμη χωρίς τη θρησκεία είναι κουτσή. Η θρησκεία χωρίς επιστήμη είναι τυφλή.
Πολλές φορές οι προκαταλήψεις έρχονται απέναντι στην ανθρώπινη πρόοδο. Ποιά η γνώμη σας?
Θα συμφωνήσω. Είναι πιο εύκολο να διασπάσεις ένα άτομο παρά μια προκατάληψη
Η τεχνολογική εξέλιξη τον τελευταίο αιώνα είναι ραγδαία. Που μπορεί να μας οδηγήσει αυτό?
Έχει καταστεί τρομακτικά προφανές ότι η τεχνολογία μας έχει υπερκεράσει την ανθρωπιά μας. Όλη η περιβόητη τεχνολογική μας πρόοδος -ο ίδιος ο πολιτισμός μας- είναι σαν ένα τσεκούρι στα χέρια ενός ψυχοπαθούς.
Πως θα χαρακτηρίζατε τον αιώνα μας?
Είναι ο αιώνας των μεγάλων μέσων και των συγκεχυμένων σκοπών.
Γιατί το λέτε αυτό?
Γιατί κάνουμε το λάθος να προσπαθούμε να λύσουμε τα προβλήματα μας στο ίδιο επίπεδο σκέψης που ήμασταν όταν δημιουργήθηκαν.
Ποιά πιστεύετε ότι πρέπει να είναι η σχέση των διανοουμένων με την εξουσία?
Ο μόνος δρόμος για τους διανοουμένους είναι ο δρόμος του Γκάντι. Ο δρόμος της μη συνεργασίας. Δεν είναι τυχαίο πως πάντα τα μεγάλα πνεύματα αντιμετωπίζουν βίαιες αντιδράσεις από υποδεέστερα μυαλά.
Λίγα χρόνια πριν, όλη η ανθρωπότητα έζησε τη φρίκη του 2ου παγκοσμίου πολέμου με συνταρακτικό τρόπο. Πιστεύετε θα βρεθούμε ξανά στα πρόθυρα μιας αντίστοιχης τραγωδίας?
Δεν ξέρω αν θα γίνει 3ος παγκόσμιος πόλεμος. Αλλά η ανθρωπότητα θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπ’οψιν της ότι αν αυτό συμβεί ,ο 4ος θα γίνει με ρόπαλα και πέτρες.
Τι είναι αυτό που οδηγεί τον άνθρωπο στον κανιβαλισμό και στην αλληλοεξόντωση?
Το χειρότερο κακό είναι η φύση της αγέλης, το μιλιταριστικό σύστημα που απεχθάνομαι. Το γεγονός ότι ένας άνθρωπος βρίσκει ευχαρίστηση να περπατεί μέσα στις γραμμές ενός στρατιωτικού σώματος είναι αρκετό να με κάνει να τον περιφρονήσω. Σ’αυτόν, ο εγκέφαλος δόθηκε κατά λάθος. Η σπονδυλική στήλη ήταν το μονό που χρειαζόταν. Αυτό το μίασμα του πολιτισμού θα έπρεπε να καταργηθεί το συντομότερο.
Ευθύνονται όμως και οι πολεμικές βιομηχανίες…
Η πολεμική βιομηχανία είναι η κρυφή διαβολική δύναμη πίσω απ τον εθνικισμό, που οργιάζει παντού… Το κύριο καθήκον της πολιτείας είναι να προστατεύει το άτομο και να του δίνει την ευκαιρία να αναπτυχτεί σε μια δημιουργική προσωπικότητα. το κράτος πρέπει να είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. Εξάλλου ο κόσμος είναι επικίνδυνος, όχι εξαιτίας αυτών που κάνουν το κακό, αλλά εξαιτίας αυτών που τους κοιτάζουν χωρίς να κάνουν τίποτα.
Έχετε ασχοληθεί στην επιστημονική σας διαδρομή με την επίλυση πολύ σημαντικών προβλημάτων. Τί δίνει μεγαλύτερη ικανοποίηση σε ένα επιστήμονα, η λύση ενός προβλήματος ή ο δρόμος προς τη λύση?
Θα το πω απλά…Αν μου έδιναν μια ώρα για να λύσω ένα πρόβλημα από το όποιο να εξαρτάται η ζωή μου, θα αφιέρωνα 40 λεπτά για να το μελετήσω, 15 λεπτά για να το αναθεωρήσω και 5 λεπτά να το λύσω. Εξάλλου οι επιτυχημένοι επιστήμονες μπορούν να λύνουν προβλήματα, οι αποτελεσματικοί όμως μπορούν να τα προλαμβάνουν.
Πολλοί υποστηρίζουν (ακόμη και καθηγητές φυσικής), πως η σύγχρονη φυσική δεν είναι εύκολο να γίνει αντιληπτή από το μέσο νου. Γι αυτό θεωρείτε πως είναι υπεύθυνος ο δάσκαλος ή ο μαθητής?
Σίγουρα δεν είναι υπεύθυνος ο μαθητής. Δεν έχεις πλήρη κατανόηση για κάτι αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις και στη γιαγιά σου.
Πόσο κοντά στην πηγή της αλήθειας είναι η επιστήμη?
Όλη μας η επιστήμη, σε σύγκριση με την πραγματικότητα, είναι πρωτόγονη και παιδαριώδης – αλλά παρόλ’ αυτά είναι το πιο πολύτιμο πράγμα που έχουμε.
Τι είναι αυτό που σας κάνει περισσότερο ευτυχισμένο στη ζωή σας?
Γεννήθηκα και αυτό είναι το παν που χρειάζεται κάποιος για να γίνει ευτυχισμένος.
Ποια είναι για εσάς τα πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή και πως μπορούν να μετρηθούν?
Όπως έλεγα και στους μαθητές μου: Not everything that counts can be counted, and not everything that can be counted counts.
Τι σας εκνευρίζει περισσότερο στη νέα γενιά?
Ένα μονό. Ότι πλέον δεν αποτελώ κομμάτι της.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της μόρφωσης και της εκπαίδευσης?
Μόρφωση είναι όλα εκείνα που σου έμειναν στο κεφάλι όταν ξεχάσεις αυτά που σου έμαθαν.
Ποιο θεωρείτε ποιο σημαντικό την φαντασία η την γνώση?
Την φαντασία προφανώς. Η επαφή με το μυστήριο είναι η ωραιότερη εμπειρία του ανθρώπου. Η φύση κρύβει τα μυστικά της επειδή είναι μεγαλειώδης, όχι επειδή είναι κατεργάρα.
Ποια είναι η εξίσωση της επιτυχίας?
Α= Χ + Υ + Ζ. Αν το Α είναι ισοδύναμο της επιτυχίας…τότε στον τύπο το Χ είναι η δουλεία, το Υ η διασκέδαση και το Ζ κρατάει το στόμα του κλειστό!
Πως οραματίζεστε το μέλλον?
Ποτέ δεν σκέφτομαι το μέλλον. Έρχεται πολύ γρήγορα.
Θα θέλατε να ασχοληθείτε με την πολιτική?
Όχι. Το ψέμα υψώθηκε και έγινε ευγένεια στα χεριά της πολίτικης. Και δεν φημίζομαι για την «ευγένεια» μου…
Ναι.
Ποιά η γνώμη σας για το γάμο?
Γάμος είναι η αποτυχημένη προσπάθεια να δώσεις διάρκεια σ’ ένα τυχαίο γεγονός (αστειεύομαι..)
Φοβάστε το θάνατο?
Είναι κάτι αναπόφευκτο. Δεν είναι δα και τόσο άσχημο να πεθάνεις.
Υπάρχουν πράγματα με τα οποία θυμώνετε?
Ο θύμος κατοικεί μονό στα στήθη των ανόητων.
Πιστεύετε ότι είστε γνώστης μεγάλου μέρους της αλήθειας του σύμπαντος?
Όποιος αναλαμβάνει να γίνει δικαστής στο πεδίο της αλήθειας και της γνώσης ναυαγεί από το γέλιο των θέων.
Μερικές συμβουλές για τους αναγνώστες μας?
Μάθε από το παρελθόν, ζήσε το παρόν, έλπιζε για το μέλλον.
Προσπάθησε να γίνεις όχι επιτυχημένος αλλά άνθρωπος με αξίες.
Κάνε τα πράγματα στη ζωή σου όσο πιο απλά γίνεται ,αλλά όχι απλουστέρα.
Στο μυαλό ποιας ιστορικής προσωπικότητας θα θέλατε να βρίσκεστε?
Θέλω να μάθω μονό τις σκέψεις του Θεού. Τα υπόλοιπα είναι λεπτομέρειες.
Σας ευχαριστώ πολύ. Ελπίζω να σας ξαναδώ.
Αυτό είναι σίγουρο. Θα τα πούμε σε κάποιο παράλληλο συμπάν.
Αν θα πρέπει να κρατήσουμε ένα πράγμα από την ζωή του Αλβέρτου είναι ότι η επιτυχία δεν εξαρτάται πάντα από τα εφόδια που μας έχουν μάθει ότι απαιτούνται ως αυτονόητα. Χρειάζεται ολίγων τύχη, αρκετός ζήλος, άπλετο πάθος και πάνω απ’ όλα πίστη σε έναν πανανθρώπινο σκοπό. Εξάλλου, ποιός θυμάται το όνομα του καθηγητή του Αλβέρτου, ο όποιος απέτυχε να προβλέψει το μέλλον του “ανίκανου” κατά αυτόν μαθητή του.Μάλλον παραγράφηκε από την ιστορία.
Σύνταξη: Χρήστος Τσιτσιπάνης[email protected]
Ειδικευόμενος Νευροχειρουργός
by Αντικλείδι , https://antikleidi.com
Συναφές:
«Ο κόσμος όπως τον βλέπω εγώ» – Αϊνστάιν ,1931
10 μαθήματα ζωής από τον Αϊνστάιν
Τι εννοούμε ως πραγματικότητα; Ο φαύλος κύκλος της αναζήτησης
Διάβαζα πρόσφατα ότι πολλοί εξαιρετικά επιτυχημένοι επιστήμονες δεν κατατάσσουν την ικανότητα κατηγοριοποίησης, το ταλέντο στα μαθηματικά και την ικανότητα αξιολόγησης στοιχείων προς εξαγωγή συμπερασμάτων στα δυνατότερα ταλέντα τους. Πολλοί θεωρούν τη “διαίσθησή” τους σημαντικότερη, δηλαδή την ικανότητα από περιστασιακά στοιχεία να εξάγουν μέσω έμπνευσης μια ολοκληρωμένη εικόνα για κάποιο φυσικό φαινόμενο. Αυτό υποννοεί την εκτεταμένη χρήση του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου, και είναι αντίστροφο από αυτό που η σημερινή κοινωνία θα περίμενε με βάση τα στερεότυπα, ότι δηλαδή η ορθολογική σκέψη του αριστερού ημισφαιρίου θα επικρατεί στους επιτυχημένους επιστήμονες … Food for thought
[…] Εικονική συνέντευξη από τον Αϊνστάιν ! […]